Sluipenderwijs wordt in Europa gewerkt aan wat we ‘de Nieuwe Blaauwe Knoop’ of ‘de Europese Drooglegging’ mogen noemen. Ik ben de laatste om te ontkennen dat alcoholmisbruik voorkomen moet worden en promoot matig alcoholgebruik (‘niet gieten maar genieten!’) maar deze sluipende strijders bedienen zich vaak van drogredeneringen en valse argumenten. Zij vormen zodoende een bedreiging van onze nieuwe biercultuur. Zetten wij de barricaden vast klaar?

Het lastige aan deze hele casus is dat de ‘Nieuwe Blaauwe Knoopers (NBK)’ veel terechte klachten hebben en goede suggesties doen. Maar dit gaat gepaard met het verketteren van de verkeerde(n) en het bepleiten van precies de foute maatregelen. Daarbij is men uiteindelijk uit op een totale drooglegging. Een mooi voorbeeld vormt een recent opinie stuk in de NRC. De kop luidde “Overheid, help ons van deze drinkcultuur af” en dat zegde eigenlijk al genoeg.

Het artikel vangt aan met “Tegenwoordig drinken we ook in de boekhandel en bij de kapper. Gezellig. Maar neem ook de hersenschade voor lief, waarschuwen Ernst

Franzek en Cor Verbrugge.” De toon is gezet, en tegelijkertijd wordt de vinger op een zere plek gelegd: ook ik vind het krankzinnig dat willekeurige winkels tegenwoordig alcohol mogen schenken aan hun klanten omwille van ‘beleving’. Krankzinnig, want slijters, cafébazen en hun personeel moeten beschikken over het diploma ‘Sociale Hygiëne’. Een onderdeel van deze cursus is het herkennen van drankmisbruik en alcoholverslaving, en wat je moet doen in voorkomende gevallen. Een kapper wordt deze verplichting niet opgelegd en alleen al daarom

Gejat van de NRC, zie het bedoelde artikel. leuk gedaan, zal Freddy van zijn gaan rollen.

is dit meten met twee maten waarbij iets griezeligs gedoogd wordt: iemand kan zojuist in een café of slijterij verder drankgebruik zijn ontzegd maar krijgt bij de kapper of in de boekwinkel rustig een glas geserveerd. Hier deel ik de mening van Ernst en Cor dat deze schandelijke verruiming van de wetgeving zo snel mogelijk moet worden teruggedraaid. Wat mij te ver gaat is om meteen hersenschade er aan de haren bij te slepen: dat treedt pas op bij langdurig overmatig alcoholgebruik. ‘Tegenwoordig kun je ook ’s nachts naar de sportschool. Leuk, maar neem ook de langdurige arbeidsongeschiktheid voor lief’ zou net zo’n drogredenering zijn. Gelukkig was de rechter in Nieuwegein wel bij zinnen toen hij uitspraak deed in een aangespannen zaak.

Terug naar Ernst en Cor. “Alcoholverslaafden zijn morsige types in de marge van de samenleving. Met dat beeld pleiten andere drinkers, die algauw een fles wijn of vier à vijf glazen bier per dag drinken, zich graag vrij. Toch heeft de gemiddelde alcoholist een gezin, een vaste baan en is hij goed opgeleid.” Dit is tamelijk correct: volgens de huidige maatstaven is vrijwel iedereen een alcoholist. Maximaal een glas per dag voor vrouwen en twee voor mannen, dat wordt morrend gezien als risicoloos alcoholgebruik. Ik waag me niet aan een andere getalsverhouding: ik ben van mening dat dit niet te generaliseren valt, maar belangrijker, dat het ieders eigen verantwoordelijkheid is en blijft de lat te plaatsen. Dat daaraan grenzen worden gesteld is goed maar betuttel ons niet –een bepaalde groep moet wel degelijk geholpen worden, desnoods verplicht, maar de gemiddelde volwassene heeft zijn eigen keuzevrijheid en eigen verantwoordelijkheid.

De groep die geholpen moet worden zijn de jongeren. Zij mogen nu pas vanaf hun achttiende drinken, in mijn ogen niet de beste beslissing aller tijden. Alcohol is iets waarmee je moet leren omgaan en vanaf zestien kan dat al prima. Hoe langer iets verboden is, hoe aantrekkelijker het wordt en daarmee jaag je het ondergronds – ik zie het aan mijn eigen kind. Graag zou ik haar leren genieten, in plaats van gieten. De realiteit is dat zij met vrienden toch wel aan drank komt en dat buiten het gezichtsveld van ouders gebruikt, soms misbruikt. Andere voorbeelden, zoals Amerika en Scandinavië waar de grens zelfs op 21 jaar ligt, laten zien dat het langdurige verbod excessief drankgebruik alleen maar in de hand werkt. Nergens liggen jongeren in zo groten getale en zo liederlijk bezopen op straat als in die landen, en je kunt er de klok op gelijk zetten qua momenten. De wetgeving werkt daar grotendeels averechts.

Zo was het ooit, en is het niet meer.

Ook veel ouders moeten geholpen worden. Cor en Ernst: “Wandel eens over een jongerencamping en je ziet dat de NIX18-campagne nog onvoldoende doordringt tot de jeugd. Flessen mixdrank slingeren rond de tent, kratten bier torenhoog opgestapeld. En hun ouders? Die brengen ze erheen mét koelkast en kratten bier erbij.” Inderdaad, schandelijk en onverantwoordelijk gedrag van ouders, waar zeker tegen opgetreden moet worden.

Het probleem is dat het excessen als deze zijn die worden ingezet om ‘de drinkcultuur’ als geheel uiteindelijk verboden te krijgen. Er wordt grandioos voorbij gegaan aan al het matige en verantwoorde alcoholgebruik. Juist binnen de ‘nieuwe biercultuur’, waarbij kwaliteit boven kwantiteit gaat, is bewust en verantwoord consumeren de norm en eerder regel dan uitzondering. Zouden Cor, Ernst en hun trawanten van de Nieuwe Blaauwe Knoop eens in een goed biercafé kunnen gaan kijken?

Aan het slot van het artikel (en nogmaals, dit is slechts een willekeurig voorbeeld van de NBK) suggereren de schrijvers dat de maatschappij zich van alcoholmisbruik niet bewust is. Alle stappen die de afgelopen decennia zijn gezet, door de industrie, de wetgever en de verkooppunten, worden ronduit genegeerd – men eindigt met de oproep of de overheid toch alsjeblieft de verantwoordelijkheid voor haar burgers wil nemen. Ze doen het goedbedoeld klinken maar willen alcohol gewoon verbieden: u en mij het recht op alcoholconsumptie ontzeggen en ontnemen. Ik reken er op dat de overheid de grens tussen bevoogden en beschermen weet te trekken en u en mij de eigen verantwoordelijkheid laat. Per slot van rekening is ook een bankovervaller pas een misdadiger als zijn schuld bewezen is: tot die tijd is het een verdachte. Zo zijn wij alcoholgebruikers, en daarmee niet meteen alcoholmisbruikers. Ik hoop dat de NBK ophoudt jury, rechter en beul te willen zijn.