Een Nederlander zal bij kerst aan een versierde boom denken, lichtjes in de straten en een week lang koopavond – met bier zal kerst niet gauw geassocieerd worden. Misschien omdat het Bockbier nog overal te verkrijgen is, misschien is het hoofd al bij de bubbels van Oudjaarsavond. Hoe anders is dat bij onze buren.

In België is Kerstbier een vanzelfsprekendheid: jaarlijks verschijnen er tientallen op de markt, met meer of minder voor de hand liggende namen als Père Noël, Stille Nacht – of Gordon XMas. Die laatste, vernoemd naar een Schotse clan die in de 13^e eeuw meevocht met de Franse Koning Lodewijk IX, is waarschijnlijk de oudste en dateert van midden jaren 1930. Het Nederlandse bockbier is daarmee ruim een halve eeuw ouder: in 1868 introduceerde de inmiddels gesloten Koninklijke Nederlandsche Beiersch Bierbrouwerij in Amsterdam het eerste grootschalig gebrouwen bockbier in Nederland, zij het – in navolging van het Duitse origineel – als lentebier. Hoe traditioneel Belgisch Kerstbier ook beleefd wordt, het is eigenlijk nog nat achter de oren: de meeste merken zijn pas enkele decennia verkrijgbaar.

Relatief jong als het is, Belgisch Kerstbier is overwegend imponerend donkergekleurd en fors van alcohol. Daarmee knipoogt het naar die veel oudere traditie: Paasbier. Zeker in het pre-Napoleontische tijdperk werd er in de abdijen en kloosters aldaar veel stevig Paasbier gebrouwen, speciaal voor de Vasten die aan Pasen vooraf gaat. Zwaar bier betekent extra veel graan bij het brouwen, dus extra suikers. Niet alle suikers worden echter in alcohol omgezet en zo was Paasbier – dat de monniken tijdens de Vasten mochten genieten – een uiterst voedzame, nu spreekwoordelijke, ‘vloeibare boterham’ (en religieuze valsspelerij).

Geen volk is echter zo dol op Kerstbier als de Denen, ook al is dat pas sinds 1981. De eerste vrijdag van november is J-Dag: elke Deense kroeg tapt om 20:59 uur het eerste fust Juløl (kerstbier) aan, een zwaarder pils. Overdag houdt de politie de wegen vrij voor brouwerijvrachtwagens die af en aan rijden. Ligt er geen sneeuw, dan decoreert de brandweer de straten met blusschuim. Aanvankelijk viel J-Dag op een woensdag, maar omdat kantoren en scholen de volgende dag leeg bleven verschoof men het twee dagen.

Kersttip
Aanstormend Nederlands brouwtalent heeft het Kerstbier ook ontdekt, vooral om er carnavaleske namen aan te geven.  Zo brengt het Groningse Bax Bier ‘Bakkie Doen?’ en Het Uiltje (Haarlem) ‘F*ck de kerstboom staat in de fik!’. Aan u te beoordelen of ze even uitzinnig smaken als dat ze klinken.