Voor wie denkt dat ‘paasbieren’ passen in de hedendaagse commerciële zucht naar het op de markt brengen van thematische producten, waarmee marketeers listig aansluiten op eeuwenoude tradities met als enig doel zoveel mogelijk geld te verdienen, die zit er gruwelijk naast. Paasbieren zijn werkelijk eeuwenoud, hoewel receptuur en uiterlijk natuurlijk onherkenbaar zijn veranderd. Net zoals het paasfeest vinden zij hun oorsprong in het Christelijk geloof, en gedurende eeuwen vervulden paasbieren een ‘belangrijke’ rol in de kloosters en abdijen.

In kloosters en abdijen, die sinds hun ontstaan in de derde eeuw na Christus altijd als zelfvoorzienende samenlevingen hebben bestaan, betekende de Vastentijd tussen Carnaval en Pasen een forse aanvullende belasting op het toch al karige monnikenbestaan. Maar kloosterbewoners, en zeker de brouwende monniken, wisten op creatieve wijzen een draai te geven aan hun periodes van lijden en inkeer.

Zo wisten zij heel wel dat het gebruik van meer mout, de suikerhoudende bewerkte graankorrels waarmee het hele bierbereidingsproces begint, per dezelfde hoeveelheid water altijd resulteert in een ‘zwaarder’ bier. Als de gistcellen zich aan meer suiker tegoed kunnen doen, kunnen zij ook meer alcohol produceren.

Nu leggen gistcellen uiteindelijk het loodje als de temperatuur te hoog wordt, of als hun leefomgeving te zeer is vervuild. Bij het brouwen van paasbier hoefden de monniken zich om de temperatuur geen zorgen te maken: brouwen aan het einde van de winter of het begin van het voorjaar garandeerde temperaturen die laag genoeg waren voor een goede vergisting. Bewust gebruikten zij echter zoveel mout, en daarmee suiker, dat de gistcellen die lang niet allemaal te lijf konden gaan. Tegen de tijd dat zij voor wel 9 of 10% alcohol hadden gezorgd stierven zij in hun eigen ‘afvalstoffen’ terwijl er nog steeds fors suiker in de drank zat.

En deze suikers gebruikten de monniken als onzichtbare brandstof: omdat zij vastten mochten zij meer dan het normale enkele glas per dag drinken (in sommige kloosters werd bij elk gebed een kroes genuttigd) en die glazen zaten letterlijk boordvol energie gevende suikers. Noem het religieuze valsspelerij, noem het bijzonder listig gebruik maken van de mazen van de wet: het resultaat was zeer smakelijk en voedzaam!

Paastip
Hedendaagse voorbeelden van Paasbier vinden we vooral in Scandinavië en België – Grimbergen Optimo Bruno, Gouden Carolus en Sint Bernardus paasbier zijn slechts enkele voorbeelden. Allen zijn het zware en zoete bieren, zoals vroeger. Brouwerij ’t IJ wijkt er met haar PaasIJ iets vanaf: het bier heeft minder alcohol en restsuiker maar des te meer kruidige ‘spanning’.