De Amerikaanse “Brewers’ Association (BA)”, de branche- en belangenvereniging voor Craft Brewers, lanceerde enkele maanden geleden een logo voor op fles en blik, waarmee een kwalificerende brouwerij haar ‘onafhankelijkheid’ kan laten zien. De gedachte er achter leest u hier, maar kort komt het erop neer dat de BA van mening is dat “de onafhankelijkheid van een brouwerij voor de consument van belang is”. Ik vroeg mij af of een dergelijk zegel waardevol is, desnoods voor de consument, en of een dergelijk zegel ook voor Nederlandse brouwerijen en consumenten van waarde kan zijn. Ik kwam er niet uit, en dus vroeg ik een aantal vooraanstaande BBN’ers (Bekende Bier Nederlanders) naar hun mening. Mensen van brouwerijen, uit de consumenten- of brancheverenigingen, horecaondernemers en biercommentatoren. Met hun hulp scherp ik mijn eigen mening aan. Wellicht heeft u, lezer, daar dan ook weer wat aan!

Vandaag vraag 4: In hoeverre vind je de gedachten achter dit zegel relevant en waardevol?
In hoeverre vind je de gedachten achter dit zegel toepasbaar op Nederlandse brouwerijen, en de Nederlandse biergemeenschap?

Biercommentatoren:
Fedor Vogel: “Ik vind de gedachten vooral waardevol voor de (on)afhankelijke brouwers zelf. Zij hebben er immers behoefte aan zich zo te profileren. Tot er een grote brouwer met een zak met geld langs komt. Veel (jonge) brouwers hebben veel geld geïnvesteerd en dat willen ze toch ooit verzilveren. En daar is niks mis mee. Maar hoe onafhankelijk ben je dan nog? En hoe snel moet je dan al je etiketten aanpassen om dat zegel er snel af te halen? Ergo: is onafhankelijk gemaakte wijn of whisky per definitie beter of slechter dan niet-onafhankelijke? Vanuit de bierconsument gedacht vind ik het geen toegevoegde waarde hebben. Die wil gewoon goed, kwalitatief lekker bier drinken. En bier dat consistent gebrouwen is (dus een tweede flesje of glas na enkele maanden smaakt hetzelfde). Of een bier nu onafhankelijk of afhankelijk gebrouwen is zal de bierconsument een zorg zijn. Die wil vooral goed bier drinken.”
Henri Reuchlin: “Ik vind ze relevant en waardevol maar (on)afhankelijkheid is niet noodzakelijk de juiste maatstaf. De wereld is (gelukkig) niet zo zwart wit. Toepasbaar? Ja, maar met deze en eerder door mij genoemde, toelichting(en).”

De brouwers:
Menno Olivier, De Molen: “Tja hoe beantwoord je dit als selfmade man. Geloof niet dat het ook maar iets zegt over de brouwerij of de kwaliteit ervan. Maar als je je wilt conformeren aan een zegel of club…. Ik vind het eigenlijk niet toepasbaar: waarom moeten we alles volgen wat er in Amerika gebeurt? De kleine brouwers zouden zich moeten verenigen in een maatschap waarbij we samen inkopen en een vuist kunnen maken naar bijvoorbeeld de hopleveranciers. En een databank of wetenschapscentrum waar we alles uit kunnen putten.”
Paul Brouwer, Oedipus Brewing: “Relevant. Hoe beter consumenten worden voorgelicht, hoe beter zij een keuze kunnen maken. En zeker toepasbaar: niet alleen voor Nederland, maar voor alle brouwerijen en consumenten ter wereld.”
Jan-Paul Rutten, Gulpener: “Zeker waardevol. Gezien het feit dat grote concerns er in slagen om hun “craft merken” middels grote marketing budgetten zo te positioneren dat het voor de consument moeilijk te onderscheiden is van echte onafhankelijke brouwerijen. Het is ook zeer toepasbaar: ik zou de zelfde criteria hanteren als degene die toegepast worden op lidmaatschap van CRAFT.”

De consumentenvereniging PINT, Rianne Joose: “Gelet op mijn eerdere antwoorden: ik denk dat de gedachten achter een dergelijk zegel zeker waardevol en relevant kunnen zijn voor de Nederlandse bierwereld, maar het zegel moet dan wel een bredere basis hebben dan alleen ‘onafhankelijk’. Daarnaast moet een consument via een (apart) informatiekanaal achtergrondinfo over brouwerij/plaats ketel/bier/inhoud zegel kunnen achterhalen (vgl http://belgianfamilybrewers.be/ )”

Horecaondernemers:
Simon Fokkema: “Ik zou liever een label zien waaruit blijkt waar de Nederlandse brouwer zijn bier brouwt. Heeft men eigen ketels, gebruikt men Lochristi en ga zo maar door. Transparantie vind ik belangrijker dan onafhankelijk. Zeker als je bekijkt wie er nu in de Nederlandse bier gekte springen.”
Peter van der Arend: “Tja lastig. Een kleine brouwerij met grote investeerders die voor het geld in de brouwerij zitten – is dat dan nog Craft? En toepasbaar: wie gaat de regels opstellen en hoe maak je het bekend aan het grotere publiek?” 

De brancheverenigingen:
Michel Ordeman (CRAFT): “Zeer. Hoewel ik me ook besef dat er in Nederland al een wildgroei is van logo’s en keurmerken. Toepasbaar in Nederland? Ik denk dat het internationaal een waardevolle toevoeging kan zijn voor alle craft brouwers.”
Cees-Jan Adema (Nederlandse Brouwers): “Mijn inziens leidt een discussie over ‘onafhankelijkheid’ alleen maar af van de vraag waar het om moet gaan: hoe zorgen we dat de consument van een divers aanbod mooie bieren met vakmanschap gebrouwen kan genieten? Ik zou daarom eerder opteren om iets te doen wat in de horeca al bekender is: wie is de chef in de keuken? Wat zijn haar of zijn opleiding en ervaring? Ofwel: wie is de brouwer die verantwoordelijk? Dat lijkt me vele malen interessanter voor een consument dan een inzage in de aandelenstructuur. Dat leidt alleen maar af van waar de discussie werkelijk over moet gaan: vakmanschap!”

Lezer: hier en daar heb ik de antwoorden iets geredigeerd, maar zo letterlijk mogelijk weergegeven. Wat leer ik er uit?
Zeer opvallend is dat de brouwers in meerderheid de waarde en toepasbaarheid zien – zelfs mondiaal. Ik laat dat aan hen; ben zelf niet overtuigd.
Ik neig zeer naar andere suggesties die (ook eerder) gedaan worden: steek je energie in gezamenlijke inkoop en kennis(vergaring), streef (onderlinge) transparantie en eerlijkheid na over waar wordt geproduceerd en of je eigen ketels hebt of niet. Ook weer: “(on)afhankelijkheid is niet noodzakelijk de juiste maatstaf”. Uiteindelijk willen ‘we’ “gewoon goed, kwalitatief lekker bier drinken”.

Om met Jerry Springer te spreken: “And now for my Final Thoughts”.
De gedachten achter een ‘zegel van onafhankelijkheid’ wordt pas relevant en waardevol als daaruit geconcludeerd kan worden dat zaken als ‘objectieve kwaliteit, vakmanschap (!) en volstrekte transparantie’ daardoor gegarandeerd worden. Zoals een en ander nu wordt gepresenteerd lijkt het, in mijn ogen, te veel op een vernuftige marketing truc waarmee ‘kleine’ producenten een vijandsbeeld schetsen van ‘grote’ producenten. Zeker: de wereld is niet  mooi. Maar niet iedere ‘grote’ producent maakt, omdat ze groot is, een inferieur product – en vice versa al helemaal niet.

Sterker, er schuilt het gevaar in een zegel als deze, en de gedachten erachter, dat het als excuus, verklaring, rechtvaardiging of zelfs verdediging wordt gebruikt voor een niet picobello product: ‘Ja, sorry, het staat bol van de fouten en is feitelijk ondrinkbaar – maar ik ben wél onafhankelijk!’ Ik realiseer mij dat dit als een gemeend verwijt kan overkomen; dat is zeker niet geval en ik bedoel er ook niemand mee. Maar voor mij is duidelijk dat er meer behoefte is aan ‘keuren’ die gaan over (objectieve) kwaliteit en (productie) transparantie dan over ‘onafhankelijkheid’ – en zeker buiten de (Nederlandse) brouwersgemeenschap.
Een en ander is dus, volgens mij, niet toepasbaar op Nederland – in deze vorm althans.

Morgen de laatste vraag: 5 a. Zou een dergelijk zegel ook in Nederland moeten worden geïntroduceerd?5 b. Indien je 5a met “ja” beantwoordde: door wie zou dat moeten geïntroduceerd?

Met dank aan: Cees-Jan Adema, directeur van Nederlandse Brouwers (voormalig CBK); Michel Ordeman, voorzitter CRAFT (voormalig KBC); Paul Brouwer, Oedipus Brewing; Menno Olivier, Brouwerij De Molen; Jan-Paul Rutten, Gulpener Bierbrouwerij; Peter van der Arend, zytholoog en horecaondernemer; Simon Fokkema, horecaondernemer en bierdier; Henri Reuchlin, Het Bierburo; Fedor Vogel, hoofdredacteur Bier! magazine; en Rianne Joosse, Voorzitter consumentenvereniging PINT.