De Amerikaanse “Brewers’ Association (BA)”, de branche- en belangenvereniging voor Craft Brewers, lanceerde enkele maanden geleden een logo voor op fles en blik, waarmee een kwalificerende brouwerij haar ‘onafhankelijkheid’ kan laten zien. De gedachte er achter leest u hier, maar kort komt het erop neer dat de BA van mening is dat “de onafhankelijkheid van een brouwerij voor de consument van belang is”. Ik vroeg mij af of een dergelijk zegel waardevol is, desnoods voor de consument, en of een dergelijk zegel ook voor Nederlandse brouwerijen en consumenten van waarde kan zijn. Ik kwam er niet uit, en dus vroeg ik een aantal vooraanstaande BBN’ers (Bekende Bier Nederlanders) naar hun mening. Mensen van brouwerijen, uit de consumenten- of brancheverenigingen, horecaondernemers en biercommentatoren. Met hun hulp scherp ik mijn eigen mening aan. Wellicht heeft u, lezer, daar dan ook weer wat aan!

Vandaag vraag 3: Zegt een dergelijk zegel iets over de objectieve kwaliteit van het bier in het flesje of blikje?

Horecaondernemers:
Simon Fokkema: “Nope, totaal niet! Consumenten (geeks, kenners) zullen waarschijnlijk eerder kijken naar een ‘onafhankelijke’ brouwer – maar als dat niet hachelen is grijpen ze gewoon weer naar wat lekker en constant van smaak is. Dus de waarde van zo’n label is slechts van korte duur.”
Peter van der Arend: “Nee.” 

De brancheverenigingen:
Michel Ordeman (CRAFT): “Nee, het is geen statement over kwaliteit, net zoals een etiket zonder zo’n logo ook geen statement is over kwaliteit. De vraag is misschien of je vindt dat kwaliteit puur de sensorische beleving is van wat in je glas zit, of dat de beleving van een product ook onderdeel is van kwaliteit. Als je vindt dat dat zo is, dan is het wel een kwaliteitsstatement. Of te wel: is brood van de warme bakker veel lekkerder dan supermarkt brood omdat de smaak zo veel lekkerder is, of is de beleving dat het bij jou om de hoek uit de oven is gekomen bij die sympathieke kerel wiens zoontje bij jouw dochter in de klas zit?”
Cees-Jan Adema (Nederlandse Brouwers): “Zolang ‘onafhankelijkheid’ geen correlatie heeft met kwaliteit of mate waarin geëxperimenteerd wordt (er zijn ook onafhankelijke brouwerijen die traditioneel brouwen – en dat is ook prima) en er geen objectieve maatstaf is voor de definitie heeft het geen toegevoegde waarde. Sterker nog, ik denk dat het eerder misleidend is als er gesuggereerd zou worden dat dat tot betere kwaliteit leidt. De Dutch Beer Challenge toont jaar na jaar aan dat er geen correlatie is tussen omvang, aandelenstructuur en kwaliteit.”

Biercommentatoren:
Fedor Vogel: “Een dergelijk zegel zal net zoveel zeggen als het label ‘Erkende Abdijbieren’ of ‘Trappist’. Namelijk: een georganiseerde samenwerking met een bepaald doel. Maar de bieren zullen er in principe niet beter of slechter door worden. Het is meer een uiting van een groep waar men wel/niet bij wil horen. Wat schiet de consument (de bierliefhebber) er in eerste instantie mee op?”
Henri Reuchlin: “Niets, er zijn onafhankelijke brouwerijen met afschuwelijk bier, en afhankelijke brouwerijen met goed bier. Een dergelijk zegel heeft pas echt toegevoegde waarde als er ook een meting van kwaliteit is, hoe moeilijk dat ook objectief vast te stellen is.”

De brouwers:Menno Olivier, De Molen: “Een Menno antwoord : nee natuurlijk niet!”
Paul Brouwer, Oedipus Brewing: “Als je met objectieve kwaliteit bedoelt: alleen de smaak van bier, dan zegt het zegel hier niks over. Voor mij persoonlijk komt er meer bij kijken dan de objectieve smaak. Afkomst en ethiek van het bedrijf speelt voor mij net zo hard mee bij de kwaliteit van het product.”
Jan-Paul Rutten, Gulpener: “Niet direct. Het zegt meer over de bedrijfsfilosofie. Brouwerijen die behoren tot de grotere concerns zullen waarschijnlijk gemiddeld een betere technische kwaliteit kennen. Echter de onafhankelijke brouwers blinken volgens mij meer uit in creatieve kwaliteit. Dus interessantere en verrassender, uitgesprokener bieren.”

De consumentenvereniging PINT, Rianne Joose: “Invoering van een zegel dat de consument van voldoende (noodzakelijke) informatie voorziet, dus ook iets vertelt over objectieve kwaliteit, zou mooi zijn. Onafhankelijkheid alleen zegt dan niet veel. Het zou mooi zijn als aangesloten brouwers ook een regelmatige kwaliteitscontrole (laten) uitvoeren, zodat bij mogelijke afwijkingen actie kan worden ondernomen. Daarnaast zal de consument het verschil moeten (leren) kennen tussen objectieve en subjectieve kwaliteit 😉 Bij bierbeleving speelt denk ik 95% subjectieve kwaliteit een rol. Dat is de beleving en de daaraan gekoppelde kwaliteit die een eigen leven leidt op Social Media. Dat aspect van de bierbeleving kan ook een negatieve weerslag hebben op de invoering van een dergelijk zegel/keurmerk.”

Lezer: hier en daar heb ik de antwoorden iets geredigeerd, maar zo letterlijk mogelijk weergegeven. Wat leer ik er uit?
Hier is iedereen het wel met elkaar eens: een zegel van onafhankelijkheid zegt niets over de objectieve kwaliteit van het product waar dat zegel op staat. Dat lijkt in tegenspraak met eerdere antwoorden, zeker van brouwers, over de waarde van onafhankelijkheid – maar is dat niet. De opmerking ‘dat de beleving van een product ook onderdeel is van kwaliteit’ – iets volstrekt subjectiefs – is namelijk zeer zeker aan de orde. En daarmee zijn we weer bij de emotie.
Ook sterk is dat niemand zelfs maar suggereert dat onafhankelijkheid staat ‘voor een betere (objectieve) kwaliteit’: terecht wordt opgemerkt dat “het eerder misleidend is als er gesuggereerd zou worden dat dat (‘onafhankelijkheid’, RK) tot betere kwaliteit leidt”.
En hier wringt voor mij de schoen met de wijze waarop de Brewers Association het verhaal vertelt: wie dat nog eens naleest ontkomt bijna niet aan de ronkende, onderliggende boodschap van ‘wij zijn beter, en dus ons product ook’. Maar misschien ben ik hier overgevoelig.

Om met Jerry Springer te spreken: “And now for my Final Thoughts”.
Een zegel voor onafhankelijke brouwers zegt niets over de objectieve kwaliteit van het product waar dat op staat. Sterker, als dat gesuggereerd wordt moet we moeten oppassen voor misleiding. Waar het zegel zeker iets over zegt, is over de persoonlijke drijfveren van de betreffende brouwer(ij) en dat kan voor consumenten een (subjectieve) reden zijn een dergelijke ‘gecertificeerd’ product te prefereren.  Zolang dat laatste volstrekt helder is, en duidelijk gemaakt wordt door zowel de producenten die het zegel voeren als de instantie die het zegel uitgeeft, kan ik wel meerwaarde van een dergelijk zegel zien. Maar het garandeert niet dat je het lekker gaat vinden, of dat je een ‘beter’ product koopt.

Morgen vraag 4: In hoeverre vind je de gedachten achter dit zegel relevant en waardevol?
In hoeverre vind je de gedachten achter dit zegel toepasbaar op Nederlandse brouwerijen, en de Nederlandse biergemeenschap?

Met dank aan: Cees-Jan Adema, directeur van Nederlandse Brouwers (voormalig CBK); Michel Ordeman, voorzitter CRAFT (voormalig KBC); Paul Brouwer, Oedipus Brewing; Menno Olivier, Brouwerij De Molen; Jan-Paul Rutten, Gulpener Bierbrouwerij; Peter van der Arend, zytholoog en horecaondernemer; Simon Fokkema, horecaondernemer en bierdier; Henri Reuchlin, Het Bierburo; Fedor Vogel, hoofdredacteur Bier! magazine; en Rianne Joosse, Voorzitter consumentenvereniging PINT.