Tegen de tijd dat u dit leest zal de stand van zaken met betrekking tot Covid-19, ook wel ‘het corona-virus’ genoemd, volmaakt anders zijn dan op het moment van schrijven. Voor nu is 28 april de dag tot waar de sluiting van horeca is afgekondigd – zal die nog langer dicht moeten blijven? Hoeveel cafés zullen überhaupt nog open kunnen als de deuren weer geopend mogen worden? Hoeveel brouwerijen hebben tegen die tijd het faillissement aangevraagd, in Nederland en daarbuiten? Dat de wereld er voorgoed anders uit zal zien is boven alle twijfel verheven – een prikkelende vraag is hoe slecht dat is. Want zoals Winston Churchill al zei: “Never waste a good crisis”, ofwel ‘laat een goede crisis nooit onbenut’. Nu is het moment voor velen zichzelf opnieuw uit te vinden. Of, om zichzelf eindelijk eens uit te vinden.

Buiten de gebaande paden treden

In dit soort verwarrende en onzekere tijden kun je niet vasthouden aan gewoonten. De realiteit is zodanig veranderd dat aanpassen geen optie is, maar een verplichting. Deze tijden vragen om snelle antwoorden op volkomen nieuwe vragen, en volkomen nieuwe uitdagingen vragen om oplossingen die per definitie buiten de gebaande paden te vinden zijn. Voor ondernemers betekent het boven alles dat zij waarlijk ondernemerschap moeten tonen.

Dat Covid-19 niet alleen menselijke slachtoffers maakt – laten we de tienduizenden doden wereldwijd vooral niet vergeten – maar ook bedrijven zal doen omvallen, zoveel is zeker. Ondernemers die geen antwoord weten te vinden op de vragen en uitdagingen waarmee zij geconfronteerd worden zullen hun bedrijf verliezen. Hoe spijtig dat ook is, en hoeveel menselijk leed dat ook veroorzaakt bij de families van ontslagen personeelsleden en de ondernemers zelf: zo gaan die dingen. Ondernemen is een recht, geen plicht – en succesvol ondernemen is het resultaat van hard en inventief werken. Succesvol ondernemen is geen recht, zoveel wil ik ermee zeggen.

Voor brouwers is keihard en glashelder duidelijk geworden dat er een verschil is tussen hobbymatig brouwen en bedrijfsmatig brouwen. Veel Nederlandse brouwers hebben zich lang kunnen onttrekken aan het handelen als ondernemer en brengen hobbymatig gebrouwen bier commercieel op de markt – hobbymatig, want het brouwen is geen hoofdactiviteit. Met hobbymatig brouwen is niets mis, zelfs niet met het commercialiseren daarvan – maar de tijd van laissez-faire is definitief voorbij.

Alles doet pijn

Iedereen voelt de pijn, en het wordt pijnlijk duidelijk hoe afhankelijk een keten van alle schakels is. Brouwerijen kunnen een deel van hun bier niet kwijt omdat een belangrijke afzetmarkt afgesloten is – de horeca. Voorlopig kunnen zij nog leveren aan winkels en retail maar hier zien we al de eerste barsten in de schakels ontstaan. Brouwers zoeken veel creatieve manieren om zoveel mogelijk bier te verkopen en organiseren virtuele tastings waarbij zij aan huis leveren, drive-through garage sales en zoeken meer en meer directe levering aan de consument op. Keiharde cash in het handje voor de brouwer – maar de winkelier blijft met lege handen achter.

Grolsch Brouwerijen kreeg, na aanvankelijke loftuitingen, een storm van kritiek over zich heen van lokale winkeliers, slijters en supermarktondernemers omdat zij ‘rondom de schoorsteen’ aan huis gingen leveren. “Onze chauffeurs van de distributie draaien anders maar duimen”, verklaarde een woordvoerder. Dat is dan wel zo, maar de klap in het gezicht van de winkelier is er niet minder hard om. Gezamenlijke on-line verkoop, waarna levering of afhaling, maar zeker het afrekenen, bij een lokale winkelier zou geschieden was een veel charmantere oplossing geweest. Dit geldt evenzo voor de Nederlandse craft brouwers. Iedereen voelt de pijn, maar de pijn wordt niet evenredig verdeeld.

Nederland Bierland 2.0

Nederland Bierland zal er anders uit gaan zien. Sterker, met gezonde ondernemers en ondernemingen. Het enthousiasme van de bierliefhebber zal onverminderd groot zijn – daarvan getuigt nu al de massaliteit waarmee consumenten lokale ondernemers steunen. Brouwers en cafés halen geld binnen met #HelpDeHoreca, creatieve verkoopmethodes en crowdfunding. En hoezeer ik het niemand gun om het lid op de neus te krijgen – nogmaals, ondernemen is een recht maar succesvol ondernemen is het resultaat van keihard werken en allesbehalve een recht – er gaan bedrijven sneuvelen. Dat Covid-19 de naald zou zijn die de veel te groot opgeblazen bierbubbel zou doen knappen had niemand zien aankomen, maar als een sterker en gezonder Nederland Bierland het resultaat is, is het klappen van de bierbubbel zo slecht nog niet.