Het spookt in Bierland! Bier staat in het middelpunt van de belangstelling, brouwerijen schieten op als paddenstoelen in een natte herfst, restaurants hebben een bierkaart – en toch spookt het in Bierland! In Amerika zijn er nu meer dan 4.000 brouwerijen, Nederland heeft er meer dan België – en toch spookt het in Bierland! AB-Inbev doet een bod op SAB-Miller, Heineken koopt 50% van Lagunitas en Duvel Moortgat neemt een belang in Brouwerij ’t IJ – het spookt in Bierland!
Het zijn vooral emoties van consumenten, de bierliefhebbers die in de afgelopen jaren hebben ontdekt dat er zoveel meer is dan pils, die niet goed weten wat ze met die overnames en deelnemingen aan moeten. Onder bierliefhebbers en – vooral – zelfbenoemde bierkenners is het eigenlijk wel cool om de grote brouwers die voornamelijk pils brouwen als moordlustige geldmachines af te schilderen, geldmachines die smakeloos en zielloos bier brouwen en die, als ze de kans krijgen, kleinere concurrenten opkopen om ze vervolgens te vermalen en de smaakvolle, creatieve bieren waarmee ze bekend werden te laten verdwijnen. Die emoties zijn zeer begrijpelijk, want die grote brouwers zijn grotendeels op deze manier groot geworden – alleen waren het vooral andere pils brouwers die ze overnamen en was het resultaat een verschraling van de diversiteit op het gebied van pils merken. Andere bierstijlen stierven uit omdat ze gewoon niet meer gedronken werden – de consument prefereerde eenvoudigweg het kwalitatief betere pils.
Het is voor een consument moeilijk evenveel sympathie en verbondenheid te voelen voor een grote brouwerij als voor een kleintje; dat geldt ook voor bakkers en boeren. De aaibaarheid van Brouwerij ’t IJ is vele malen groter dan die van Heineken – je weet wie de brouwer is, sterker, hij kan in het proeflokaal zomaar naast je staan! De kans dat je naast een Heineken brouwer staat is statistisch gezien groter, maar ja, waar moet je ze zoeken, en zou je ze herkennen? Roel Wagemans heeft een brilletje en een guitige lach, de brouwer van Heineken is een anonieme procesoperator in een witte jas met een mondkapje voor die computerschermen in de gaten houdt en zo nu en dan op een knopje drukt – althans, zo zien we ze.
Zelfs Duvel Moortgat begint inmiddels ongemakkelijk groot te worden: dat koopt De Koninck, Boulevard Brewing, La Chouffe en Firestone Walker maar op alsof het niets is en lijkt nu Brouwerij ’t IJ over te nemen. Veel consumenten vrezen dat dit uiteindelijk ten koste zal gaan van de smaak van hun ‘klein bier’. Ik vrees dat niet meer: het komt juist de kwaliteit van de productie vaak ten goede, en de bieren van kleine brouwer worden vaak ruimer verkrijgbaar.
Mijn werkgever lijkt overigens als kweekvijver te fungeren voor Duvel Moortgat. Bier&cO haalde De Koninck naar Nederland in 1985 en eind jaren tachtig gingen er per week honderden vaten ‘Bollekesbier’ doorheen. In datzelfde jaar haalde Bier&cO de eerste flessen La Chouffe naar Nederland, al gauw gevolgd door fusten ‘Kabouterbier’. Beide brouwerijen werden, mede aan de hand van Bier&cO, behoorlijk populair en gewaardeerd in Nederland. Inmiddels zijn beide brouwerijen eigendom van Duvel Moortgat: brouwerij De Koninck is dramatisch gemoderniseerd, wat keihard nodig was maar waarvoor de brouwerij zelf niet de middelen had. Het bolleke smaakt inmiddels stukken beter dan enkele jaren terug. La Chouffe was al topkwaliteit en de kleine kabouter is inmiddels knap gegroeid. Wie denkt dat het bier er onder heeft geleden, of minder is geworden, moet een klap van de molen hebben gehad. En beiden zijn nog steeds populair en worden gewaardeerd door de Nederlandse consument.
Nu dan Patrick Hendrikse en Bart Obertop een deel van de aandelen aan Michel Moortgat hebben verkocht razen de emoties als nooit tevoren. Zoals beide Amsterdammers benadrukken is Duvel nog steeds een familiebedrijf, en daar voelen zij zich bij thuis. Dat hun portemonnee plots goed gevuld zal zijn lijkt me helder – wie gunt ze dat niet? Daar was het natuurlijk ook om begonnen – niemand begint een brouwerij uit filantropische overwegingen, je moet er van leven en heel wat monden voeden – en als je dan de Ben&Jerry vraag krijgt ben je wel gek als je geen ja zegt. Bier&cO is al sinds het begin van Brouwerij ’t IJ een trouwe distributie- en verkooppartner geweest die ook in de tijden dat de brouwerij technische problemen kende het vertrouwen niet verloor. In het Proeflokaal werd veel IJ verkocht, en Bier&cO deed grotendeels de rest.
Gezamenlijk zijn we de afgelopen jaren keihard gegroeid, en daar hebben we overigens jaren voor gebikkeld – nu kunnen er langzamerhand vruchten worden geplukt. Als dan Duvel Moortgat de kwaliteit en potentie van Brouwerij ’t IJ erkent en de buidel trekt is dat volgens mij ook voor Bier&cO een enorm compliment: zie je wel dat we er al die jaren niet voor niets in geloofden! En ik ben er wel trots op dat het bedrijf waar ik werk zo’n goede neus voor goede brouwerijen en bieren heeft – geen ‘concullega’ kan dat nazeggen. Veel trotser kan ik mij dan ook niet voelen – en proficiat, Patrick, Bart en Michel!
Aan jou, de kritische consument en bierliefhebber die je bent, is het om de kwaliteit in de gaten te houden. Op het moment dat je daaraan twijfelt, bezit je het krachtigste wapen dat er is: je koopgedrag, en daar luisteren producenten wel naar. En zelfs als je op louter emotionele gronden besluit een bier niet meer te drinken is dat je goed recht, hoe oneerlijk dat misschien ook is – en of dat verdere overnames zal tegenhouden betwijfel ik. Ik zou bijna willen roepen: doe mij en die brouwers die je, toen ze klein waren, de hemel in prees een lol: wees eerlijk als je proeft en laat je smaak bepalen – niet je emotie.
september 28, 2015
Goed, helder stuk, en helemaal mee eens!
september 28, 2015
Ik heb er toch echt een dubbel gevoel over.
1. kwaliteit gaat echt wel omhoog. ook worden de beter verkrijgbaar. niks mis mee hoor. vind het geweldig als straks in een willekeurige winkel in Amerika heel veel van ‘T ij heeft staan. Of dat bieren van Boulevard straks om 9 uur nog te krijgen zijn bij de supermarkt.
2. Ik denk wel dat het negatief is voor een klein groepje mensen, mensen die heel waardevol zijn voor de “kleine” brouwer. Dat zijn de “echte” beer geeks. de mafketel die naar Duitsland of België rijd of een bezoek brengt aan meerder proeflokalen of brouwerij winkels om zo veel mogelijk te ontdekken van de brouwer, om daarna ook op untappd of ratebeer in te vullen wat die van Experimental wiessenporter #3453 vind. Een “grotere” brouwer zal echt meer zijn aandacht leggen op zijn best sellers en deze zo goed en breed mogelijk beschikbaar maken en vergeet om ook een keer nieuwe dingen te proberen.
3. Gelukkig heb ik niet het idee dat het tempo van opkopen nog lang niet op het niveau zit dat de nieuwe brouwerijen de innovatie (zoals een nieuwkomer als kees, bax, kaapse, van moll, katjelam, 2 chefs en vele anderen) kunnen stoppen.
september 30, 2015
Zeer bedankt voor je uitgebreide reactie. Ik ga er in een aparte blog op terugkomen (of over doormekkeren, hoe je het zien wilt :-))