Het nieuws kwam tot mij via een tweet van Gerard Molenaar, redacteur van onder andere Entree Magazine en fanatiek blogger over mooi bier op Hopstersblog. In de tweet vroeg Gerard zich ‘of je dit moet willen als brouwer’ – ik zat gelijk rechtop. Het betrof een artikel in Retail Trends met de pakkende kop ‘Dit bier wordt automatisch beter’. Het kwam mij meteen voor dat een groot deel van de Nederlandse brouwers hier maar wat blij mee zouden moeten zijn, en dus de bierdrinkers ook – tot ik het verhaal gelezen had.
Kunstmatige intelligentie
In het kort komt het hierop neer: het bedrijf IntelligentX heeft een app ontwikkeld waarmee consumenten kunnen reageren op een serie van vier bieren, A.I. (artificial intelligence, of kunstmatige intelligentie) genaamd. Met noemt het “ ’s werelds eerste biertje, gebrouwen met kunstmatige intelligentie.” Vervolgens kunnen consumenten die zo’n biertje hebben geproefd via een bot op Facebook Messenger reageren: moet er meer hop, meer alcohol of juist meer koolzuur in? IntelligentX: “Op een schaal van één tot vijf beoordelen ze de huidige biersmaak, waarna een algoritme genaamd ABI (automated brewing intelligence) alle data vertaalt in een nieuwe samenstelling. Dat recept gaat vervolgens naar de brouwer. Ook de nieuwe smaak wordt weer beoordeeld door klanten, waardoor de drank constant in ontwikkeling is.”
Klassieke economische strijd
Een van de bedenkers is Seth Godin. Zijn motto: zoek geen klanten voor je producten, maar zoek producten voor je klanten. Hij bedacht dat reacties van consumenten, via de bot vertaald naar machine learning in het productie proces, wel een goed idee zou kunnen zijn voor brouwers. Godin: “Deze werkwijze staat haaks op die van traditionele bierbrouwers, die vaak vasthouden aan hetzelfde recept. Ik kan me voorstellen dat we Googlebier ontwikkelen, waarbij ons algoritme de data die via Google binnenkomen, vertaalt naar een eigen biertje.”
Ik herinner me lessen economie over de vraag of een producent vraaggedreven of aanbodgedreven moet opereren. Die vraag betekent: moet je als producent die producten maken waarnaar vraag is, al dan niet latent, of kopen mensen toch wel wat je maakt, ongeacht wat dat is? Kortom: bepaalt de vraag het aanbod, of bepaalt het aanbod de vraag? Meneer Godin is overduidelijk van de eerste school. Toch vrees ik dat hij het hiermee niet gaat redden.
Aanbodgedreven brouwen
Om dit toe te lichten, kijken we eens naar klassieke brouwerijen zoals de grote pilsfabrikanten. Die hebben lang kunnen volstaan met het simpelweg produceren van tamelijk eenvormig smakende bieren. Ze kwamen er zelfs mee weg om het bier vrijwel van alle smaak te ontdoen – zie nogmaals de Eeuwigheidswaarde hebbende sketch van Monty Python. Het Amerikaanse (inmiddels Braziliaanse) Budweiser spant de kroon met bijna vijftig verschillende merken en varianten voor vrijwel een en hetzelfde ‘bier’. In het afgelopen decennium heeft zij daarvan grofweg een miljard liter minder verkocht: het zit de brouwer (en het biertype) niet mee.
Toch ‘werkt’ aanbodgedreven produceren, zeker als je diepe zakken hebt om lekker veel reclame mee te maken. Althans: de niet aflatende stroom Radler-smaakvarianten die als diarree uit de broekspijpen van bier marketeers drupt, doet dit vermoeden. Er is en blijft een categorie consumenten die blind toehappen op elke worst die je hen voorhoudt, hoe artificieel die ook is.
Vraaggedreven brouwen
Het hedendaags brouwsucces vinden we echter elders: bij de vraaggedreven brouwers. Veel van hen begonnen als consument, ontdekten bieren met een andere smaak dat wat vooral verkrijgbaar was en besloten zelf te gaan produceren. Dit fenomeen is niet alleen de grote drijvende kracht achter de Amerikaanse bierrevolutie geweest, maar leidde ook tot Nederlandse brouwers en brouwerijen als Menno Olivier (De Molen), Kees Bubberman (Brouwerij Kees) en Oedipus Brewing – een paar voorbeelden. Zij beantwoorden eerst aan hun eigen vraag, ontdekten dat daardoor andere consumenten geïnteresseerd raakten en kijken en luisteren sindsdien goed naar hun klanten. Natuurlijk brengen ze vaak genoeg iets eigens – maar ze doen geen concessies aan de klant. Dat is precies het probleem van AI bier.
Achilleshiel
De achilleshiel van dit project zit hem in de bot die luistert naar alle reacties van hen die reageren. “Moet er meer hop, meer alcohol of juist meer koolzuur in?” – je kunt ‘meer’ ook door ‘minder’ vervangen. Als we ervan uitgaan dat iedereen reageert, of zelfs maar een deel, dan zitten daar de meest uiteenlopende smaakvoorkeuren tussen. De bot ‘hoort’ ze allemaal en zal proberen iedereen tevreden te stellen. Dat leidt automatisch tot een bier dat gemaakt wordt voor de grootste gemene deler – de totale allemansvriend. AI biedt nu vier typen: een Golden, Pale, Black en Amber Ale.
Indien de consumenten en de bot hun werk goed doen, zit er straks in alle vier flesjes precies hetzelfde bier: Heineken pilsener.
Leave a Reply